Πώς το Βασικό Εισόδημα, ενεργοποιεί ενώ παράλληλα απελευθερώνει;

Αυτή η αλληλεγγύη μεταξύ της ανεξαρτησίας άνευ όρων οικονομικής κατάστασης και της ανεξαρτησίας άνευ όρων εργασίας αποτελεί τη βάση της πρότασης του Βασικού Εισοδήματος ως ένας συγκεκριμένος τρόπος χειρισμού της κοινής πρόκληση που θέτουν η φτώχεια και η ανεργία. Σε σύγκριση με τα συμβατικά συστήματα εγγυημένου εισοδήματος, το αποφασιστικό επιχείρημα υπέρ της καταλληλότητας του Βασικού Εισοδήματος στηρίζεται στην ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι η κοινωνική δικαιοσύνη δεν έγκειται μόνο στο δικαίωμα στο εισόδημα, αλλά και στην πρόσβαση σε (αμειβόμενη και μη αμειβόμενη) δραστηριότητα. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη διαχείριση και των δύο συνιστωσών, εισόδημα και δραστηριότητα, συνίσταται στη διατήρηση της μεταφοράς εισοδήματος (σε γενικούς όρους) ανεξάρτητα από την δραστηριότητα του ατόμου, με αποτέλεσμα την “ενεργοποίηση” των επιδομάτων, δηλαδή  επέκτασή τους, πέρα από  την αναγκαστική αδράνεια, σε χαμηλόμισθη δραστηριότητα . Σε αυτό μπορεί σωστά να αντιταχθεί το ότι υπάρχουν και άλλα συστήματα – όπως το σύστημα πίστωσης φόρου εισοδήματος ή τα επιδόματα απασχόλησης – που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν καλύτερα, ή με μικρότερο κόστος, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των εργασιών χαμηλής παραγωγικότητας, παρέχοντας έτσι μια αμειβόμενη εργασία για όσους βρίσκονται στην χειρότερη οικονομική κατάσταση. Ωστόσο, εάν το μέλημά μας δεν είναι να κρατηθούν οι φτωχοί άνθρωποι απασχολημένοι πάση θυσία, αλλά να τους παράσχουμε πρόσβαση σε αμειβόμενη δραστηριότητα με ουσιαστική αξία, η ίδια η ανεξαρτησία της φύσης του βασικού εισοδήματος είναι ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα: καθιστά δυνατή την κατανομή της διαπραγματευτικής ισχύος έτσι ώστε να επιτρέπεται (όσο είναι βιώσιμο) στους μη προνομιούχους να έχουν την επιλογή διάκρισης μεταξύ ελκυστικών ή πολλά υποσχόμενων και μη θέσεων εργασίας. Ως εκ τούτου, βάσει μιας ευρείας αντίληψης της κοινωνικής δικαιοσύνης, η οποία προσδίνει στην εργασία τη σημασία που της αξίζει, και όχι σε αντίθεση αυτής,  το δικαίωμα σε ένα βασικό εισόδημα θα πρέπει να είναι άνευ όρων, κατά το ποσό που μπορεί να γενικευθεί βιώσιμα για όλους. (Βλ. Van Parijs ed. 1995 για μια ποικιλία ηθικής επιχειρηματολογίας υπέρτου βασικού εισοδήματος, Van Parijs 1995 για μια συστηματική ανάπτυξη του επιχειρήματος που μόλις σκιαγράφηθηκε, και Elkin ed. 1997, Krebs ed. 2000 και Williams ed. 2001 για συλλογές κριτικών αξιολογήσεων αυτού του επιχειρήματος.)